Pandemi Döneminde Çocuklar İçin Yararlı Kaynaklar
Sevgili ebeveynler, yaşadığımız bu pandemi yalnızca bizleri değil çocuklarımızı da çok zorluyor. Hatta belki de bu durum onları çok daha fazla zorluyor. Sokağa çıkma yasağı bulunan ve eve hapsolan çocuklarımız, zamanlarını nasıl değerlendirmeleri gerektiği konusunda bir çıkmaza sürükleniyor. Bu da canlarının sıkılmasına ya da ekran sürelerinin ciddi sürede artmasına sebebiyet verebiliyor.
Amerikan Pediatri Derneği’ne göre; 0-18 aylık bebekler hiç ekran görmemeliyken, 18-24 ay arası bebekler yalnızca görüntülü arama yapabiliyor. 2-5 yaş arası çocuklar en fazla 1 saat ekranda vakit geçirmeliyken, daha büyük yaştaki çocuklar için en fazla 2 saat olacak şekilde aile kontrolünde bir planlama öneriliyor. Bazı durumlarda uzmanlar bu sürelerin genişletilebileceğini belirtiyor. Pandemi de bu durumlardan biri. Ancak pandemi bittiğinde bir enkazla karşılaşmak istemiyorsak, bu süreyi kontrollü bir şekilde genişletmeli ve çocuğumuzun ekran süresindeki alışkanlıklarını terk etmesine sebep olacak türde bir serbestlik sağlamamalıyız. Hele ki, hiçbir sınır olmaksızın çocuğumuzu dijital ekran karşısında kesinlikle bırakmamalıyız.
Özellikle YouTube çocuklar arasında çok popüler olan, ancak iyi içerikler olduğu gibi bir o kadar da kötü içerik barındıran bir platform. Peki biz neler yapmalıyız? Öncelikle çocuğumuzun tek başına, odasında ya da kulaklıkla YouTube’da video izlemesine izin vermemeliyiz. Eğer evimizdeki teknoloji buna imkan veriyorsa, televizyona yansıtmalı ya da en kötü ihtimalle kullandığı cihazda sesi açık ve herkesin duyabileceği şekilde izlemesine izin vermeliyiz. Bununla birlikte, çocuğumuz bu videoları izlemeden önce bize danışmalı ve mümkünse önce biz izlemeli sonrasında çocuğumuza izletmeliyiz. Çocuklarımızın gönül rahatlığıyla içeriklerinden yararlanabileceği 10 YouTube kanalını sizler için derledim:
Çocuklar İçin Güvenli İnternet
TED-Ed
Tekno Macera
Dream English Kids
Robotistan
National Geographic Kids
Just Dance
Zooand TV
Kukuli
Çocukların YouTube kullanım alışkanlıklarını, onların anlayacağı dilden masallarla anlatmayı hedefleyen “Biraz Daha YouTube’ta Video İzleyebilir miyim?” kitabını sizlere öneririm.
Bununla birlikte çocuklarımızın teknolojik cihazlarla en çok yaptığı aktivitelerden biri de oyun oynamak. Sizler için çocuklarımızın iç rahatlığıyla oynayabileceği oyunları ve kesinlikle oynamaması gereken oyunları derledim. Çocuklarımızın iç rahatlığıyla oynayabileceği 4 yaş ve üzeri ücretsiz oyunlar şu şekilde:
ABCya! Games
Super Mario Run
Tiles Hop
Sonic Dash
Leap Day
Bike Race
Dream League Soccer
Toca Life: World
TRT Su Altı Keşfi
Piano Ball
Bir de çocuklarımızın kesinlikle oynamaması gereken oyunlar var. Bu oyunlar; uzmanlar bir araya gelerek yaş sınırları belirlenen, içerisinde genellikle; şiddet, kan, vahşet, kötü söz, cinsellik, madde kullanımı, mesajlaşma ya da uygulama içi satın alımlar barındıran oyunlardır. Aşağıda sıralanan ve çocuklar arasında oldukça popüler olan oyunlar, çocuklarımız tarafından kesinlikle oynanmamalıdır:
Baldi’s Basic
Roblox
Slender Man
Granny
Mortal Kombat
PUBG
Bu oyunların içeriği ile ilgili fikir sahibi olabilmeniz için linkteki videoyu izlemenizi ve diğer linkteki içeriği okumanızı öneririm:
Değerli ebeveynler, çocuklarımızın içinde bulunduğu dijital dünya onlar düşünülerek tasarlanmıyor. Maalesef üretici firmalar kazandıkları paraları daha çok düşünüyor. Bu yüzden biz yetişkinler olarak çok daha dikkatli olmalı ve çocuklarımızı kötü içeriklerden korumalıyız. Bunun çözümü kesinlikle yasak değildir. Tıpkı Lev Tolstoy’un Savaş ve Barış kitabında bahsettiği, yasak üzerine cümleler şu şekildedir: “Babası ona pasta verilmemesini emretti. Pasta verilmedi; fakat başkaları yerken pastalara öyle acıklı, öyle açgözlü bir bakışı vardı ki. Bence tatlı vermemek suretiyle çocuğu cezalandırmak ancak açgözlülüğü geliştirir.”
Bu çıkarım o kadar doğrudur ki. Kontrollü teknoloji kullanımını sağlamak için yasak getirmek çözüm değildir. Kontrollü kullanım kurallar ve ortak alınan kararlarla öğretilmelidir. Çocuğunda fikrinin alınarak hazırlandığı internet sözleşmeleri geliştirilmeli ve ailece imzalanmalıdır. Çocuğun üretimi desteklenmelidir. Kontrollü kullanım için çocuğun ebeveynine danışması, çocuklara kazandırılması gereken bir davranıştır. Böylece ebeveynler kötü bir durum oluşmadan çocuklarını koruyabileceklerdir. Karşılaşılabilecek sanal zorbalık durumlarında da çocukların her zaman ebeveynlerine açılabilecekleri en samimi şekilde çocuklara belirtilmeli ve söylemekten korkmamaları sağlanmalıdır.
Bununla birlikte ailelerin kullanabileceği bazı programlar da vardır. Ayrıca internet sağlayıcıları da, interneti daha güvenli hale getirmek için güvenli paketler sunmaktadır. Ama unutulmamalıdır ki dış kuvvetle gelen hiçbir önlem, çocuğa kazandırılan önlemler kadar etkili olmayacaktır. Çocuklarımızın içerisinde bulunmasını engelleyemeyeceğimiz bu teknolojik dünyada, onların kendisini nasıl koruyabileceklerini öğretmeli ve her durumda yanlarında olduğumuzu vurgulamalıyız.
Saygılarımla,
Yeşim Özen Açıl
Bilişim Teknolojileri Öğretmeni ve Yazar
